W dniu dzisiejszym Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie SSO Barbara Pyz-Kędzierska (sygn. II C 2014/19) w sprawie przeciwko Raiffeisen Bank International AG w Wiedniu, wydał wyrok, w którym:
I. ustalił, że umowa kredytu z 2008 r. jest nieważna.
II. zasądził od Raiffeisen na rzecz powoda kwotę 207.865,89 PLN wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty.
III. zasądził od Raiffeisen na rzecz powoda kwotę 11.817,00 PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd zdawkowo uzasadnił, że przedmiotowa umowa jest nieważna, gdyż na podstawie jej treści nie można ustalić głównych świadczeń strony powodowej. Pozwany pozostawił sobie swobodne ustalanie kursów CHF. Świadczenia powoda należy uznać za nienależne, dlatego podlegają zwrotowi.
Wyrok jest nieprawomocny.
Sprawę prowadzi adw. Anna Wolna-Sroka ... więcejmniej
Bardzo ważny wyrok TSUE w sprawie przedawnienia oraz wymogów informacyjnych w umowach kredytu powiązaniego z kursem CHF.
10 czerwca 2021 r. w sprawie C-609/19 oraz w sprawach połączonych od C-776/19 do C-782/19 (BNP Paribas Personal Finance) TSUE stwierdził, że:
1. Wobec konsumenta, który zawarł umowę kredytu denominowanego w walucie obcej i nie ma wiedzy w zakresie nieuczciwego charakteru warunku zawartego w umowie kredytu, nie może obowiązywać jakikolwiek termin przedawnienia w odniesieniu do zwrotu kwot zapłaconych na podstawie tego warunku.
2. Informacje przekazane konsumentowi przez kredytodawcę dotyczące istnienia ryzyka kursowego nie spełniają wymogu przejrzystości, jeżeli opierają się na założeniu, że parytet między walutą rozliczeniową a walutą spłaty pozostanie stabilny przez cały okres obowiązywania tej umowy.
W 2008 r. i 2009 r. konsumenci zawarli z BNP Paribas Personal Finance umowy kredytu hipotecznego denominowanego we franku szwajcarskim (CHF) podlegającego spłacie w euro,
w celu sfinansowania zakupu nieruchomości lub udziałów w kapitale spółek sektora nieruchomości. Z uwagi na właściwości tych kredytów, ich zaciągnięcie pociągało za sobą ryzyko kursowe związane z wahaniami kursu EUR względem kursu CHF. Choć istnienie tego ryzyka nie zostało wyrażone w umowach kredytu w sposób wyraźny, to wynikało z nich jednak pośrednio, że owo ryzyko było z nimi nierozłącznie związane i obciążało konsumenta.
W następstwie trudności, jakie napotkali konsumenci ze spłatą rat, zostały wszczęte postępowania sądowe przed, odpowiednio, tribunal d’instance de Lagny-sur-Marne (Francja) oraz tribunal de grande instance de Paris (Francja). Sądy te mają za zadanie zbadanie, czy warunki wskazanych powyżej umów kredytu, narażając konsumentów na nieograniczone ryzyko kursowe, należy, w świetle przepisów dyrektywy w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich uznać za nieuczciwe i z tego tytułu za niewiążące kredytobiorców. W tym kontekście tribunal d’instance w Lagny-sur-Marne oraz tribunal de grande instance w Paryżu zwróciły się do Trybunału z licznymi pytaniami dotyczącymi interpretacji dyrektywy.
Trybunał Sprawiedliwości w dzisiejszych wyrokach, po pierwsze, przypomniał, że nieuczciwe warunki znajdujące się w umowie konsumenckiej nie są wiążące dla konsumenta i należy je uznać
za nigdy nieistniejące, tak by nie wywoływały one skutków w odniesieniu do jego sytuacji prawnej czy faktycznej. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że powództwo wniesione przez
konsumenta w celu stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunku istniejącego w takiej umowie nie może podlegać żadnemu terminowi przedawnienia.
Trybunał podkreślił, że dyrektywa nie stoi tymczasem na przeszkodzie przepisom krajowym, które obwarowują terminem przedawnienia powództwo mające na celu dochodzenie skutków
o charakterze restytucyjnym tego stwierdzenia. Niemniej jednak, Trybunał zauważył, że termin przedawnienia roszczenia o zwrot kwot wpłaconych na podstawie nieuczciwego warunku umownego, który może upłynąć, nawet zanim konsument poweźmie wiedzę o nieuczciwym charakterze tego warunku, w żaden sposób nie może być zgodny z dyrektywą.
Po drugie, Trybunał stwierdził, że do sądów krajowych należy zatem dokonanie oceny, czy sporne warunki umowy określają istotny element charakteryzujący te umowy i stanowią ich główny
przedmiot. W takim przypadku dyrektywa pozwala bowiem na zbadanie nieuczciwego charakteru warunków umowy wyłącznie w przypadku, gdy zostały one wyrażone prostym i zrozumiałym
językiem.
Po trzecie, Trybunał zauważył, że nie spełnia wymogu przejrzystości przekazywanie, przy zawieraniu umowy, temu konsumentowi informacji, nawet licznych, jeżeli opierają się one na założeniu, że stosunek wymiany między walutą rozliczeniową a walutą spłaty pozostanie stabilny przez cały okres obowiązywania tej umowy. Jest tak w szczególności wówczas, gdy konsument nie został powiadomiony przez przedsiębiorcę o kontekście gospodarczym mogącym wpłynąć na zmiany kursów wymiany walut.
Po czwarte, w świetle wiedzy przedsiębiorcy dotyczącej możliwego do przewidzenia kontekstu gospodarczego, który może mieć wpływ na wahania kursów wymiany walut, większych środków, jakimi dysponuje ten przedsiębiorca w celu antycypowania ryzyka kursowego, a także poważnego ryzyka wahań kursów wymiany walut, jakim obciążają konsumenta sporne warunki umowne, Trybunał stwierdził, że takie warunki mogą prowadzić do znaczącej nierównowagi wynikających z umowy kredytu praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. W zakresie, w jakim przedsiębiorca nie przestrzegał wymogu przejrzystości względem konsumenta, warunki te wydają się bowiem obciążać konsumenta ryzykiem
nieproporcjonalnym do świadczeń i kwoty otrzymanego kredytu, ponieważ stosowanie tych warunków skutkuje tym, że konsument musi długoterminowo ponieść koszt zmiany kursu wymiany.
Wyrok dostępny jest tutaj:
curia.europa.eu/juris/documents.jsf?num=C-776/19
Niniejsze informacja została opracowana na podstawie komunikatu prasowego dostępnego tutaj:
curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2021-06/cp210100pl.pdf ... więcejmniej
“umowa jest ważna, ale w miejsce bezskutecznych zapisów indeksacyjnych na drodze sądowej
wprowadza się inny mechanizm waloryzacji w oparciu o zasady współżycia społecznego;”
Panie Mecenasie jak to by się miało do obowiązującego art.13 ustawy z 28.07.1990 (1990.55.321)?
Zapis tej ustawy miał chronić system finansowy, ale jak widać ustawodawca nie przewidział, że bank wpisze do umowy nieważne warunki.
Analizę można by rozszerzyć o jeszcze jeden aspekt. Konflikt Interesów – okoliczności prowadzące do powstania sprzeczności między interesem Banku a interesem Klienta. Konflikt interesów powstaje gdy Bank może uzyskać korzyść wskutek poniesienia straty przez Klienta Banku; W przypadku kredytu indeksowanego wystepuje właśnie ten aspekt. Nie znam nikogo, kto w momencie zawierania umowy wiedziałby co to jest kredyt indeksowany. W mojej umowie został on zdefiniowany jako walutowy- wypłacany i spłacany w złotych . Kredytobiorcy nie mogli być świadomi ryzyka związanego z takim kredytem nie rozumiejąc co to kredyt indeksowany.
Mając wiedzę, że Bank nie podejmuje ryzyka udzielenia kredytu w CHF, oferuje dumpingowo oprocentowany kredyt złotowy, po czym przelicza go na CHF i nakłada na kredytobiorców ryzyko kursowe, podczas gdy dla banku wzrost kursu waluty jest okolicznością jak najbardziej oczekiwaną, generującą mu zyski – z pewnością inaczej oceniliby ryzyko takiej transakcji i nie podpisali umowy. Wskazać bowiem należy, iż bank jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, działa w warunkach gospodarki rynkowej, a wiec oczywiste jest, że bank nie będzie zainteresowany rezygnowaniem z zarobkowego celu prowadzenia działalności oraz utratą części wynagrodzenia. A do tego sprowadzałoby się udzielenie kredytu złotowego oprocentowanego zaniżoną stopą LIBOR, bez założenia (prognozowania), że kurs waluty będzie rosnąć. Oczekiwania kredytobiorców były przeciwne- liczyli na stabilność, a nawet umocnienie złotego. W ich przeświadczeniu niższy koszt kredytu walutowego wynikał z niższych kosztów pozyskania franka szwajcarskiego na rynku międzybankowym. Ponadto banki na bieżąco analizują ryzyka, w tym długoterminowe ryzyka kursowe, mają do tego stosowne narzędzia, zaś wzrost kursu franka szwajcarskiego w przypadku kredytu walutowego będzie stanowił dla banku podobne zagrożenie jak dla kredytobiorców, ponieważ ryzyko kursowe wpisane w sprzedany przez bank produkt kredytowy i de facto przerzucone na kredytobiorców wraca do banku w postaci ryzyka kredytowego.
Kredytobiorcy nie mieli jednak wiedzy, że otrzymują kredyt w polskiej walucie, natomiast frank szwajcarski służy waloryzacji zobowiązania. Niekorzystne ryzyko wzrostu kursu CHF dotyczyło w takiej sytuacji tylko kredytobiorców, a dla banku miało generować zyski.