Kiedy decydujemy się dochodzić roszczeń od banku musimy wybrać dobrą Kancelarię. Nie akceptujmy ugód proponowanych przez banki bez konsultacji z prawnikiem – bez pomocy prawnika nie będziemy mieli nawet jak sprawdzić, czy to co proponuje bank jest korzystne w porównaniu do tego co moglibyśmy uzyskać na drodze sądowej.
1. Kancelaria Adwokacka / Radcowska a inne podmioty
Co do zasady pełnomocnikami w sądzie mogą być adwokaci lub radcowie prawni. Zakres uprawnień obu tych zawodów jest niemal identyczny, a różnica w nazewnictwie ma charakter historyczny. Oba te zawody są regulowane, to jest osoby je wykonujące muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje, co jest sprawdzane przez samorządy zawodowe, podlegają zasadom wykonywania zawodu oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej za ewentualne naruszenie tych zasad. Ponadto pełnomocnicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej, co zabezpiecza interesy klientów.
Adwokaci i Radcowie Prawni mają również ograniczenia w sposobie pozyskiwania klientów, w tym w szczególności nie mogą się reklamować ani płacić pośrednikom za kontaktowanie się z klientami.
Adwokaci i Radcy Prawni prowadzą działalność pod nazwą Kancelarii Adwokackiej, Radcowskiej, Prawnej, przy czym może to być jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna, jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna, ale nie może być to forma spółki z o.o. lub spółki akcyjnej.
Niestety obok profesjonalnych pełnomocników wyrosła szara strefa różnego rodzaju innych podmiotów, często używających nazwy kancelarii odszkodowawczych, które są tylko pośrednikami. Podmioty te często prowadzą działalność w formie spółki z o.o. lub akcyjnej i prowadzą działania reklamowe na szeroką skalę (co nie jest dozwolone adwokatom lub radcom). Klient podpisujący z nimi umowę nie wie, komu ostatecznie sprawa zostanie powierzona do prowadzenia i nie ma żadnej gwarancji, że usługa zostanie wykonana rzetelnie. Taki podmiot może też nagle po prostu zniknąć z rynku lub ogłosić upadłość, a wówczas jego klienci pozostaną bez dalszej opieki.
2. Jak ustalić czy Kancelaria ma doświadczenie w prowadzeniu spraw kredytowych
Sprawy kredytowe ostatnio zrobiły się bardzo popularne, jednak niewielu prawników prowadzi tego typu sprawy od dawna. Dlatego należy zwrócić uwagę czy dana Kancelaria prowadzi sprawy przeciwko bankom od niedawna czy też od wielu lat. Jednym ze sposób weryfikacji jest spojrzenie na listę uzyskanych przez daną Kancelarię wyroków i spojrzenie na ich sygnatury.
Sygnatura sprawy w I instancji brzmiąca np. I C 1234/16 oznacza, że mamy do czynienia ze sprawą rozpoznawaną przez I wydział cywilny sądu (rejonowego lub okręgowego), która wpłynęła do sądu w roku 2016 jako 1234 z kolei. Sygnaturymogą się zmienić wskutek przeniesienia danej sprawy do innego sądu lub wydziału, ale wówczas sygnatura zmieni się na późniejszą, ale nigdy na wcześniejszą. Z kolei sygnatura sprawy apelacyjnej będzie miała na początku oznaczenie Ca dla sądu okręgowego lub ACa dla sądu apelacyjnego, a później tak samo kolejny numer sprawy i rok wpływu apelacji.
Sprawdzenie sygnatur wyroków podawanych przez daną Kancelarię pokaże więc nam od kiedy dana Kancelaria zajmuje się sprawami frankowymi.
Należy też zwrócić uwagę czy w informacji podane są dane o konkretnym pełnomocniku (adwokacie, radcy prawnym), który prowadził daną sprawę. Brak takiej informacji może oznaczać, że to nie Kancelaria prowadziła daną sprawę, a tylko przywołuje wyrok, jaki zapadł w jakiejś sprawie.
Niestety brak jest powszechnej bazy zawierającej informacje o tym, jaki pełnomocnik prowadził daną sprawę.
Orzecznictwo sądów powszechnych można przejrzeć na stronie www.orzeczenia.ms.gov.pl jednak podawane informacje są zanonimizowane i nie zawierają danych o pełnomocnikach, a ponadto nie są publikowane wszystkie wydawane wyroki.
Istnieje również baza prowadzona przez Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu, tzw. nawigator dostępny pod adresem: https://nawigator.bankowebezprawie.pl/ Również i ta baza nie zawiera wszystkich wyroków.
Jeżeli jednak dana Kancelaria prowadzi od dawna sprawy przeciwko bankom, to będzie chwaliła się uzyskiwanymi wyrokami na swojej stronie internetowej. Brak takiej informacji świadczy o braku doświadczenia.
30 doświadczonych kancelarii w sprawach kredytowych stworzyło razem Forum Prawników Finansowych, służące wzajemnej wymianie informacji.
Należy przy tym pamiętać, że nie wszystkie sprawy są takie same. Dobra Kancelaria nie boi się informować o tym, że przegrała jakąś sprawę, podając przy tym motywy niekorzystnego orzeczenia sądu. Informacje o tym, że dany prawnik wygrywa 100% spraw mogą oznaczać, że dany prawnik nie ma doświadczenia w bardziej skomplikowanych sprawach i bierze się wyłącznie za sprawy najbardziej typowe – a to może oznaczać problemy w przypadku pojawienia się komplikacji w sprawie.
3. Jak porównać oferty różnych Kancelarii
Każda Kancelaria oferuje własne warunki poprowadzenia sprawy. Warto zwrócić się z zapytaniem ofertowym do kilku Kancelarii, tak aby móc porównać różne oferty. Oferty powinny być przedstawione na piśmie lub w e-mailu. Jeżeli dany podmiot nie chce przedstawić oferty na piśmie a wyłącznie ustnie w trakcie rozmowy, to powinna nam się zapalić lampka ostrzegawcza.
Na ogół oferta cenowa składa się z określonej ryczałtowo kwoty za prowadzenie sprawy w I i II instancji. Często prawnicy oferują niższe stawki za prowadzenie sprawy w zamian za premię od sukcesu, płatną po wygranej.
Ponadto prawnik może wskazywać, że oczekuje wynagrodzenia za stawiennictwo na każdej rozprawie oraz zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę poza wskazaną miejscowością.
Ważne jest, aby każda kwota składająca się na wynagrodzenie podawana była w sposób jasny i zrozumiały, nie dający dowolności interpretacji. W obrocie konsumenckim wszystkie ceny powinny być podawane brutto, czyli z uwzględnieniem podatku VAT.
Bardzo ważna jest kwestia tego, komu w przypadku wygranej przypadną koszty zastępstwa procesowego.
4. Czym są koszty zastępstwa procesowego
Koszty zastępstwa procesowego to kwota jaką sąd zasądza od przegranego na rzecz wygranego celem pokrycia kosztów profesjonalnego pełnomocnika. Kwota ta nie jest zasądzona według rzeczywiście poniesionych kosztów, lecz według stawek ryczałtowych ustalanych w drodze rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości. Wysokość stawki zależy od wartości przedmiotu sporu i dla najczęściej spotykanych wartości w sprawach kredytowych kształtuje się w wysokości:
Za I instancję
powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
Za II instancję
75% stawki jeżeli sprawa jest rozpoznawana przed sądem apelacyjnym albo 50% stawki jeżeli sprawa jest rozpoznawana przed sądem okręgowym odwoławczym.
W najbardziej typowej sprawie, przy pełnej wygranej kredytobiorcy koszty zastępstwa procesowego zasądzone przez sąd sięgną niebagatelnej kwoty blisko 19 tysięcy złotych(10.800 zł + 8.100 zł = 18.900 zł).
Bardzo ważne jest więc sprawdzenie w ofercie przedstawionej przez prawnika, na czyją rzecz przypadają te koszty, a więc czy przypadną one klientowi czy też prawnikowi jako rodzaj wynagrodzenia od sukcesu. W zależności od tego, całkowite koszty procesu mogą się dla klienta różnić nawet o kilkadziesiąt tysięcy złotych!
Poza kosztami zastępstwa procesowego sąd zasądza również od przegranego na rzecz wygranego obowiązek zwrotu innych poniesionych kosztów, w tym zwłaszcza opłat sądowych (od pozwu, od apelacji) i poniesionych kosztów opinii biegłego.
W przypadku częściowej wygranej, sąd na ogół rozdziela koszty procesu proporcjonalnie, przykładowo jeżeli ktoś domagał się 100 tys. zł, a sąd zasądził 70 tys. zł, to sąd uzna, że wygrał postępowanie w 70% i w takiej części przegrany będzie musiał zwrócić koszty postępowania.
5. Czy wszyscy prawnicy oczekują premii od sukcesu
Częstym elementem oferty jest premia od sukcesu, czyli tzw. success fee. Oczywiście dobra Kancelaria powinna oferować różne warianty wynagrodzenia, w tym również i taki bez success fee.
Na ogół prawnik konstruuje warianty swojej oferty w ten sposób, że wariant z success fee oznacza niższe opłaty klienta w trakcie procesu w zamian za wyższe wynagrodzenie w przypadku wygranej.
Rozpatrując taką ofertę powinniśmy sprawdzić:
Czy jesteśmy w stanie samodzielnie wyliczyć w jakiej wysokości będzie tzw. success fee w przypadku wygranej, a także czy oferta zawiera maksymalną wysokość tego success fee.
Od jakiej kwoty liczone jest success fee: czy jest to procent od kwoty zasądzonej, od kwoty udzielonego kredytu czy może od korzyści polegającej na zmniejszeniu zadłużenia (wysokość tego zadłużenia według banku zależy zaś od bieżącego kursu waluty obcej).
Czy bierzemy pod uwagę, że wygrana z bankiem nie musi oznaczać przypływu gotówki. Wskutek złożenia oświadczeń o potrąceniu czy zarzutu zatrzymania może się okazać, że skutkiem wygranej jest np. nieważność umowy i konieczność wzajemnego zwrotu świadczeń, co oznacza brak zadłużenia z umowy, ale może się też okazać, że to bankowi jeszcze trzeba będzie zwrócić resztę kwoty pierwotnie wypłaconego kredytu. W takim przypadku zaś success fee będziemy musieli pokryć z własnych środków, a nie ze środków uzyskanych od banku.
6. Jak ustalić całkowity koszt prowadzenia sprawy
Po ustaleniu powyższy kwesti możemy ustalić całkowity koszt prowadzenia sprawy w różnych wariantach i przy różnych możliwościach zakończenia sprawy (wygrana całkowita, wygrana częściowa, przegrana).
Dopiero po policzeniu całkowitego kosztu prowadzenia sprawy będziemy w stanie dokonać wyboru. Wtedy też zapewne się okaże, że oferta reklamowana jako tania (typu 1000 zł za poprowadzenie sprawy) finalnie, po doliczeniu przypadających prawnikowi kosztów zastępstwa procesowego i success fee, jest najdroższa ze wszystkich.
7. Kwestia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
Należy zwrócić uwagę jak w umowie jest opisana kwestia odpowiedzialności cywilnej za nienależyte wykonanie zobowiązania. Jak wskazano wcześniej, każdy adwokat lub radca prawny jest obowiązkowo ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej co daje klientowi gwarancję pokrycia ewentualnej szkody, w granicach sumy ubezpieczenia. Dlatego warto sprawdzić na jaką kwotę jest ubezpieczony dany prawnik czy Kancelaria.
Ponadto należy zwrócić uwagę, czy w umowie nie ma zapisów ograniczających odpowiedzialność prawnika za błędy, na przykład do wysokości jego honorarium. Taki zapis skutecznie uniemożliwi uzyskanie wyższej kwoty odszkodowania w przypadku przegrania sprawy z winy prawnika.
8. Kwestia pełnomocnictwa do odbioru zasądzonych kwot
Wreszcie należy też zwrócić uwagę czy Kancelaria chce, aby klient upoważnił ją do odbioru zasądzonych kwot od przegranego. Takie rozwiązanie jest niebezpieczne dla klienta, gdyż może się okazać, że pomimo wygranej, pieniądze nie wpływają na konto klienta a ich wyegzekwowanie wymagać będzie nowego postępowania sądowego. W przypadku zaś upadłości czy restrukturyzacji danej Kancelarii (a były już takie przypadki w odniesieniu do kancelarii odszkodowawczych) wyegzekwowanie kwot przez klienta może się okazać wręcz niemożliwe.