Jak wygląda postępowanie sądowe w sprawach przeciwko bankom?
Zapraszamy do obejrzenia webinaru, w którym na ten temat mówi adwokat dr Jacek Czabański oraz adw. Anna Bielecki.
1. Wybór Kancelarii
Wybór właściwej Kancelarii jest pierwszym krokiem. Mówiliśmy o tym w innym materiale (https://pomocfrankowiczom.pl/jak-wybrac-kancelarie/https://pomocfrankowiczom.pl/jak-wybrac-kancelarie/), tutaj warto tylko wspomnieć, żeby unikać pośredników, a zebrać oferty od kancelarii adwokackich lub radców prawnych, mających doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw.
Pamiętajmy, że nawet jeżeli rozważamy zawarcie ugody z bankiem i nie jesteśmy przekonani do wystąpienia na drogę sądową, to i tak warto odbyć konsultację z prawnikiem, choćby po to, aby porównać proponowane warunki ugody z tym, co można uzyskać w sądzie.
2. Zbieranie dokumentacji
Podejmując się poprowadzenia sprawy prawnik powie jakie dokumenty są mu potrzebne.
Zawszekonieczna będzie umowa kredytu wraz z ewentualnymi aneksami, regulamin jeżeli był załącznikiem do umowy oraz historia spłat kredytu. Historia splat kredytu powinna być udowodniona dokumentami, co najłatwiej osiągnąć poprzez zamówienie odpowiedniego zaświadczenia z banku. Część banków umożliwia też pobranie historii spłat kredytu z systemu bankowości elektronicznej.
W zależności od okoliczności konieczne może być też zebranie innych dokumentów.
3. Postępowanie w I instancji
Po zebraniu odpowiednich dokumentów, prawnik na ich podstawie przygotowuje wezwanie przedsądowe i wysyła do banku, a potem pozew i kieruje go do sądu. Od 15 kwietnia 2023 r. konsumenci mogą kierować pozew przeciwko bankom wyłącznie do sądu właściwego ze względu na miejsce ich zamieszkania, a w przypadku, gdy jest kilku powodów o różnych miejscach zamieszkania, do sądu właściwego dla jednego z nich, wedle ich wyboru.
Jest to rozwiązanie przejściowe, które ma ograniczyć napływ spraw do Sądu Okręgowego w Warszawie, do którego wpływała większość dotychczasowych powództw przeciwko bankom, a to ze względu na to, że większość banków ma siedzibę w Warszawie, a generalną zasadą jest że pozew składa się zgodnie z miejscem zamieszkania / siedzibą pozwanego.
Po złożeniu pozwu, sąd dokonuje jego kontroli pod kątem formalnym. Jeżeli dostrzeże jakieś błędy formalne, to wezwie do ich usunięcia (w niektórych przypadkach sąd zwraca pozew bez wzywania do uzupełnienia braków, ale wówczas takie braki można uzupełnić w terminie 7 dni i wnieść pozew ponownie z zachowaniem początkowej daty wniesienia).
Następnie sąd doręcza pozew bankowi i wyznacza mu termin na odpowiedź. Minimalny termin to 14 dni, ale w praktyce terminy są dłuższe i mogą sięgać nawet kilku miesięcy.
W odpowiedzi na pozew, bank przedstawia swoje dowody, np. dokumenty, ale również i zgłasza świadków, jakich chce, aby sąd przesłuchał. W zależności od taktyki procesowej, liczba zgłoszonych świadków może się bardzo wahać – czasami bank nie chce żadnego świadka, czasem zgłasza ich kilkunastu.
Ostateczna decyzja o tym, jakich świadków i kiedy przesłuchać należy do sądu. Jeżeli jednak zgłoszonych będzie wielu świadków a sąd będzie ich chciał wszystkich przesłuchać, to jest możliwe, że odbędzie się wiele rozpraw – w praktyce bowiem podawane przez bank adresy świadków są często już nieaktualne, a nawet jeżeli wezwanie zostanie doręczone, to nie zawsze świadkowie się od razu stawiają. Ponieważ zaś terminy rozpraw są wyznaczane na ogół co 3-4 miesiące, to duża ilość przesłuchiwanych świadków może spowodować, że postępowanie będzie trwać znacznie dłużej.
Na szczęście wielu sędziów nie chce już słuchać świadków z centrali banku, którzy nie mieli żadnego związku z okolicznościami zawierania konkretnej umowy kredytu.
Ostatecznie liczba rozpraw może wynosić od 1 do 5, a nawet zdarzyło się ich kilkanaście.
Jeżeli sąd uzna to za konieczne, to w sprawie może zostać też dopuszczony dowód z opinii biegłego w zakresie wykonywania umowy dalej bez powiązania z kursem waluty obcej (tzw. odfrankowienie). W takim przypadku sąd zażąda uiszczenia zaliczki na poczet tej opinii w wysokości ok. 1 – 2 tysięcy złotych.
Samo sporządzenie opinii biegłego zajmuje na ogół 3-6 miesięcy, a jeżeli doliczyć jeszcze czas na pytania stron i uzupełnienie opinii, postępowanie może się wydłużyć o ok. 9 miesięcy.
Ostatnią czynnością w sprawie jest przesłuchanie strony powodowej, czyli kredytobiorców, którzy zeznają na okoliczności zawierania umowy, informacji wówczas przekazywanych przez pośredników czy pracowników banku. Sąd wówczas również na ogół poucza powodów o tym, że skutkiem kwestionowania przez nich postanowień indeksacyjnych może być nieważność całej umowy i odbiera od nich oświadczenie o tym, że akceptują taką nieważność.
Po przeprowadzeniu wszystkich czynności dowodych, sąd udziela stronom głosu końcowego i zamyka rozprawę. Następnie sąd wydaje wyrok. Wyrok może zostać wydany od razu po zamknięciu rozprawy, albo do 30 dni później na odrębnym posiedzeniu.
Po wydaniu wyroku należy w terminie 7 dni złożyć wniosek o jego pisemne uzasadnienie, a następnie czekać aż sąd sporządzi i doręczy pisemne uzasadnienie. Na ogół zajmuje to 1-2 miesiące.
Po otrzymaniu wyroku z pisemnym uzasadnieniem, strona niezadowolona ma 2 tygodnie na złożenie apelacji a sprawa trafia do postępowania w II instancji.
Przeciętnie postępowanie w I instancji trwa aktualnie ok. 2-3 lata.
4. Postępowanie w II instancji
Postępowanie w II instacji rozpoczyna się z chwilą złożenia apelacji. Po jej wpływie do sądu I instancji, akta przekazywane są do sądu apelacyjnego (albo sądu okręgowego, jeżeli w I instancji orzekał sąd rejonowy).
Po kontroli formalnej, sąd apelacyjny doręcza odpis apelacji drugiej stronie (następuje to na ogół 3-6 miesięcy po faktycznym złożeniu apelacji) i wówczas druga strona ma 14 dni na złożenie odpowiedzi na apelację.
Następnie sąd apelacyjny wyznacza termin rozprawy. Na ogół rozprawa apelacyjna jest tylko jedna i po jej przeprowadzeniu zapada wyrok apelacyjny.
Wyrok apelacyjny albo oddala apelację jednej lub obu stron (i tym samym utrzymuje w niezmienionym kształcie wyrok I instancji) albo zmienia wyrok sądu I instancji w pewnym zakresie. W przypadku poważnych błędów sądu I instancji, wyrok jest uchylany a sprawa kierowana do ponownego rozpoznania – to się jednak zdarza rzadko.
Przeciętnie postępowanie w II instancji trwa aktualnie ok. 1 – 1,5 roku.
5. Skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego
Wydany wyrok apelacyjny jest prawomocny i wykonalny. Jeżeli jednak oddalone roszczenie jest o wartości powyżej 50 tys. zł, to strona może złożyć skargę kasacyjną. Należy przy tym pamiętać, że skarga kasacyjna to nie jest apelacja do sądu III instancji, lecz nadwyczajny środek zaskarżenia. Sąd Najwyższy nie ma obowiązku rozpoznania skargi, a zrobi to wyłącznie, gdy widzi poważny problem warty rozpatrzenia.
Postępowanie przed Sądem Najwyższym jest dwuetapowe.
W pierwszej kolejności Sąd Najwyższy podejmuje decyzje czy przyjąć skargę do rozpoznania. Taka decyzja zapada przeciętnie w ciągu 9 – 12 miesięcy od złożenia skargi.
Jeżeli Sąd Najwyższy nie przyjmie skargi, to postępowanie się kończy.
Jeżeli skarga zostanie przyjęta, to wyrok w sprawie zostanie wydany za kolejne około 1 – 2 lata.
Wyrok Sądu Najwyższego albo oddali skargę (i utrzyma wyrok sądu apelacyjnego w mocy), albo uchyli wyrok (ale tylko w zaskarżonej części) i skieruje sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy ma też możliwość zmiany wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy samodzielnie, ale rzadko z tej możliwości korzysta.
6. Rozliczenia po wyroku
Po wyroku apelacyjnym należy dokonać ostatecznych rozliczeń z bankiem.
Ten temat szczegółowo opisaliśmy tutaj: https://pomocfrankowiczom.pl/rozliczenia-z-bankiem-po-wyroku/